Pon - Czw: 7:00 - 16:00

Pt: 7:00 - 15:00

biuro@acartus.pl

(+48) 32 475 15 26  (+48) 501 045 636

ul. 11 Listopada 2, 44-330 Jastrzębie-Zdrój

Zawarcie umowy pożyczki często wiąże się z obowiązkiem zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC). Jednak nie każda pożyczka podlega temu podatkowi. Wiele zależy od tego, kto udziela pożyczki, gdzie znajduje się jej przedmiot oraz czy czynność nie jest objęta VAT.

Nowe regulacje i interpretacje jasno określają, kiedy trzeba zapłacić PCC, a kiedy pożyczka pozostaje poza zakresem tego podatku.

Kiedy pożyczka podlega PCC?

Podatek od czynności cywilnoprawnych dotyczy wyłącznie pożyczek udzielanych w ramach nieprofesjonalnego obrotu, czyli takich, które nie są wykonywane w ramach działalności gospodarczej polegającej na udzielaniu pożyczek.

Jeżeli pożyczki udziela przedsiębiorca w ramach swojej działalności finansowej, wówczas jest to usługa finansowa objęta VAT, a nie PCC.

Przedmiotem opodatkowania PCC są m.in.:

• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

• zmiany umowy pożyczki, które zwiększają jej wartość,

• orzeczenia sądów i ugody, które wywołują taki sam skutek prawny jak zawarcie lub zmiana umowy pożyczki.

Pożyczka zawarta w Polsce lub za granicą – co z podatkiem?

Podatek PCC obowiązuje, gdy:

• przedmiot pożyczki znajduje się na terytorium Polski, niezależnie od miejsca zawarcia umowy i obywatelstwa stron,

• przedmiot pożyczki znajduje się za granicą, ale pożyczkobiorca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w Polsce i umowa została zawarta w kraju.

Pożyczki zwolnione z PCC

Nie wszystkie pożyczki są objęte tym podatkiem. Z PCC zwolnione są m.in. czynności:

• dotyczące spraw alimentacyjnych, opieki, przysposobienia czy kurateli,

• związane z ubezpieczeniem społecznym i zdrowotnym,

• dotyczące zatrudnienia, świadczeń socjalnych i wynagrodzeń,

• w zakresie nauki, szkolnictwa i ochrony zdrowia,

• związane z gospodarką nieruchomościami, drogami krajowymi, czy odbudową obiektów po klęskach żywiołowych.

Zwolnienia dotyczące pożyczek:

Pożyczki nie podlegają PCC, gdy:

• są opodatkowane VAT lub zwolnione z VAT,

• są zawierane między członkami grupy VAT,

• udziela ich przedsiębiorca prowadzący działalność w zakresie kredytów lub pożyczek, nieposiadający siedziby w Polsce,

• udziela ich małżonek lub najbliższa rodzina (zstępni, wstępni, rodzeństwo, pasierbowie, ojczym, macocha) – pod warunkiem:

  • złożenia deklaracji PCC-3 w terminie 14 dni od zawarcia umowy,

  • udokumentowania przekazania pieniędzy przelewem bankowym, przekazem pocztowym lub wpłatą na rachunek SKOK.

Pożyczki zwolnione z PCC – limity i grupy podatkowe

Zwolnione z podatku są:

• pożyczki od osób z I grupy podatkowej (np. małżonek, rodzice, dzieci, rodzeństwo, teściowie) do kwoty 36 120 zł,

• pożyczki między innymi osobami (spoza grupy I), jeśli ich kwota nie przekracza 1 000 zł,

• pożyczki z kas zapomogowo-pożyczkowych, funduszy zakładowych, SKOK, czy funduszy celowych,

• pożyczki udzielane przez wspólnika (akcjonariusza) spółce kapitałowej.

Obowiązek podatkowy i terminy

Obowiązek zapłaty podatku PCC powstaje w chwili:

• zawarcia umowy pożyczki,

• każdorazowej wypłaty środków (gdy wypłata następuje w transzach, a łączna kwota nie jest znana przy podpisywaniu umowy),

• uprawomocnienia się wyroku lub ugody, jeśli potwierdzają zawarcie pożyczki,

• powołania się przez podatnika na fakt zawarcia pożyczki, jeśli wcześniej nie zapłacono podatku w terminie.

 Podatnikiem PCC jest zawsze biorący pożyczkę.

Jak obliczyć podatek PCC od pożyczki?

Podstawą opodatkowania jest:

• kwota pożyczki (jeśli przedmiotem są pieniądze),

• wartość pożyczki (jeśli dotyczy rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku).

Stawki podatku:

• 0,5% – standardowa stawka podatku PCC od umowy pożyczki,

• 20% – stawka sankcyjna, stosowana gdy:

  • podatnik powołuje się przed organem podatkowym na pożyczkę, a nie zapłacił należnego podatku,

  • pożyczka między członkami rodziny przekracza kwotę wolną, a środki nie zostały udokumentowane przelewem lub przekazem pocztowym.

Kto i kiedy pobiera podatek PCC?

Zasadniczo obowiązek zapłaty podatku ciąży na pożyczkobiorcy, który:

• musi złożyć deklarację PCC-3 i zapłacić podatek w terminie 14 dni od powstania obowiązku,

• może złożyć zbiorczą deklarację (do 7. dnia następnego miesiąca), jeśli w danym miesiącu zawarł co najmniej trzy czynności cywilnoprawne (np. kilka pożyczek lub sprzedaży).

W przypadku, gdy pożyczka została zawarta w formie aktu notarialnego, notariusz pełni rolę płatnika podatku i nie może dokonać czynności bez wcześniejszej zapłaty PCC.

Właściwy urząd skarbowy

Jeśli przedmiot pożyczki znajduje się w Polsce, właściwy do poboru PCC jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę podatnika.

Podsumowanie

Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) w przypadku pożyczek zależy od wielu czynników:

• kto udziela pożyczki,

• gdzie znajduje się jej przedmiot,

• czy czynność jest objęta VAT,

• czy pożyczka odbywa się między członkami rodziny i w jakiej kwocie.

Najważniejsze zasady, o których warto pamiętać:

✅ standardowa stawka PCC – 0,5%,

✅ sankcyjna stawka – 20% (gdy nie zapłacono podatku lub brak dowodu przekazania środków),

✅ zwolnienia dla pożyczek rodzinnych do określonych limitów,

✅ obowiązek złożenia deklaracji PCC-3 w terminie 14 dni,

✅ brak PCC w przypadku pożyczek objętych VAT lub udzielanych przez podmioty finansowe.

Świadome rozliczenie pożyczki to gwarancja uniknięcia problemów z urzędem skarbowym i ewentualnych sankcji.

Potrzebujesz rzetelnej obsługi księgowej! ACARTUS to księgowość bez granic

BR ACARTUS - Biuro rachunkowe Jastrzębie-Zdrój

ul. 11 Listopada 2,44-330 Jastrzębie-Zdrój

(+48) 32 475 15 26, (+48) 501 045 636,

biurobr@acartus.pl

BR ACARTUS – Biuro rachunkowe Racibórz

ul. Kilińskiego 2,47-400 Racibórz

(+48) 32 417 01 00

raciborz@acartus.pl

Odwiedź nasze Social Media

Copyright © 2025 Acartus Sp. z o. o. | All rights reserved.