System kaucyjny a VAT – najważniejsze zasady rozliczeń

Od 1 października 2025 roku w Polsce zacznie obowiązywać system kaucyjny obejmujący butelki, puszki i inne opakowania po napojach. Wraz z nim wprowadzono także szczegółowe zasady rozliczeń VAT, które mają uprościć rozliczenia i uniknąć podwójnego opodatkowania kaucji.

Zasady te zostały tak skonstruowane, by zachować neutralność podatku VAT dla uczestników systemu kaucyjnego – czyli, aby obciążenie ekonomiczne dotyczyło wyłącznie konsumenta końcowego.

Neutralność kaucji na gruncie VAT

Kaucja pobierana za opakowania objęte systemem kaucyjnym nie jest wliczana do podstawy opodatkowania VAT, jeśli podatnik dokonuje dostawy napojów w takich opakowaniach.

Oznacza to, że:

pobór kaucji na każdym etapie obrotu (hurt, detal) nie jest opodatkowany VAT,
obowiązek rozliczenia podatku powstaje wyłącznie wtedy, gdy opakowanie nie zostanie zwrócone.

W praktyce, pobrana kaucja ma charakter neutralny – nie generuje ani przychodu, ani obowiązku podatkowego po stronie sprzedawcy detalicznego czy hurtownika.

Kto rozlicza VAT w systemie kaucyjnym?

Przepisy zdejmują obowiązek rozliczania VAT z większości podmiotów uczestniczących w obrocie napojami w opakowaniach.

Podatnikiem VAT z tytułu niezwróconych opakowań jest wyłącznie „wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje”.

To on:

podwyższa podstawę opodatkowania na koniec roku,
wykazuje różnicę między liczbą opakowań wprowadzonych do obrotu a tymi, które zostały zwrócone do systemu.

Pozostali podatnicy – np. hurtownie, sklepy detaliczne, stacje paliw – nie rozliczają VAT z tytułu pobranej kaucji.

Jak dokumentować kaucję?

Dla celów księgowych pobranie kaucji powinno być dokumentowane:

notą księgową lub innym dokumentem wewnętrznym,
ewentualnie jako informacja dodatkowa na fakturze (ale nie stanowiąca jej elementu opodatkowanego).

Nie wystawia się faktury VAT z tytułu pobrania ani zwrotu kaucji. Zwrot opakowań nie wymaga także wystawiania faktury korygującej.

W przypadku sprzedaży detalicznej:

kwoty kaucji nie ujmuje się w części fiskalnej paragonu,
można je jednak wskazać w części niefiskalnej (np. informacyjnej).

Rozliczenie VAT przy niezwróconych opakowaniach

Jeśli do końca roku kalendarzowego wprowadzający ma w ewidencji więcej opakowań wprowadzonych niż zwróconych, musi:

podwyższyć podstawę opodatkowania o wartość tej różnicy,
wykazać należny VAT od niezwróconych opakowań.

W rozliczeniu uwzględnia się tylko te opakowania, od których faktycznie pobrano kaucję. Import czy wewnątrzwspólnotowe nabycie, które jeszcze nie objęło systemu kaucyjnego, nie wchodzą do rozliczenia do czasu wprowadzenia towarów na rynek krajowy.

Zwrócone opakowania a VAT

Każde opakowanie zwrócone do systemu, nawet do innego operatora niż ten, z którym zawarto umowę, zmniejsza podstawę rozliczenia VAT.

Jeżeli konsument zamiast gotówki otrzyma dokument (np. voucher) o wartości kaucji, który może wykorzystać przy kolejnych zakupach – również wtedy uznaje się, że zwrot kaucji nastąpił.

Niewykorzystanie tego dokumentu w przyszłości nie wpływa na wysokość rozliczenia VAT.

Weryfikacja zwrotów

Weryfikacja ilości zwróconych opakowań odbywa się m.in. na podstawie:

raportów z centrów sortujących,
raportów z maszyn kaucyjnych,
ewidencji przyjęć magazynowych.

Dane te muszą być zebrane i zweryfikowane przez podmiot reprezentujący do momentu rozliczenia podatku za dany rok.

Własność odpadów po zwrocie

Zgodnie z przepisami, podmiot reprezentujący system kaucyjny staje się właścicielem odpadów powstałych z opakowań zebranych w ramach systemu. Punkty handlowe i zbiórki, które przekazują te odpady, nie dokonują sprzedaży na rzecz operatora – nie powstaje więc obowiązek podatkowy w VAT.

Podsumowanie

Nowe zasady rozliczania VAT w systemie kaucyjnym zapewniają:

neutralność podatku w całym łańcuchu obrotu,
uproszczenie rozliczeń dla sklepów i hurtowni,
koncentrację obowiązków podatkowych tylko na „wprowadzającym produkty w opakowaniach na napoje”,
ograniczenie biurokracji dzięki rezygnacji z faktur i korekt.

To kolejny element, który ma usprawnić wdrożenie systemu kaucyjnego w Polsce, zachowując przejrzystość zasad i stabilność rozliczeń VAT.

Polityka prywatności

Potrzebujesz rzetelnej obsługi księgowej! ACARTUS to księgowość bez granic

BR ACARTUS - Biuro rachunkowe Jastrzębie-Zdrój

ul. 11 Listopada 2,44-330 Jastrzębie-Zdrój

(+48) 32 475 15 26, (+48) 501 045 636,

biurobr@acartus.pl

BR ACARTUS – Biuro rachunkowe Racibórz

ul. Kilińskiego 2,47-400 Racibórz

(+48) 32 417 01 00

raciborz@acartus.pl

Odwiedź nasze Social Media

BR Acartus - Biura Rachunkowe

Comarch ERP